Kako se približava dodjela Oscara 2. marta, vrijeme je za refleksiju o vrijednostima koje ovaj prestižni događaj predstavlja.

Oscarska ceremonija, kao vrhunac filmske sezone, slavi izvrsnost, inovaciju i strast koja stoji iza stvaranja nezaboravnih filmskih djela. No, pored broja osvojenih statua, historija nam donosi i primjere kada su pojedinci, vođeni vlastitim uvjerenjima i etičkim stavovima, odlučili odbiti priznanje.

 

 

 

 

 

View this post on Instagram

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

A post shared by Greg Williams (@gregwilliamsphotography)

Ovo podsjeća da umjetnost nije samo o nagradama, već i o integritetu i osobnoj viziji. Umjetnost je živa, dinamična i često nadilazi granice formalnog priznanja. 


Glumci koji su odbili primiti Oscar  
 

• Marlon Brando, jedan od najlegendarnijih glumaca u historiji kinematografije, osvojio je svoj drugi Oscar za najboljeg glumca za ulogu u The Godfather (1973). Odlučio je odbiti statuu kao protest protiv načina na koji Hollywood tretira autohtone Amerikance. Njegov gest ostaje jedan od najpoznatijih primjera kada je osobni stav nadjačao želju za priznanjem, ostavljajući trajni trag u filmskoj historiji.

• Francuski filmski inovator Jean‑Luc Godard, poznat po svojim revolucionarnim pristupima i remek-djelima, 2010. godine bio je dobitnik Honorarnog Oscara. Unatoč tom priznanju, odlučio je ne prisustvovati dodjeli, navodeći godine i neobične okolnosti putovanja, konkretno, nemogućnost pušenja cigara u avionu. 

• Cijenjeni glumac Peter O'Toole, poznat po impresivnoj karijeri i nezaboravnim izvedbama, 2003. godine bio je nagrađen Honorarnim Oscarom. Iako je odbio priznanje, izjavio je kako bi volio osvojiti nagradu kroz vlastite zasluge, prije nego što mu se pokloni čast Honorarnog Oscara. Na kraju je ipak prihvatio nagradu, no, njegov stav ostaje podsjetnik na to da umjetnici cijene samostalno postignuće više od simboličnih priznanja.
   
• Scenarista Dudley Nichols osvojio je Oscara za film The Informer (1935), no i on je odlučio odbiti nagradu. U to vrijeme, član je Writers Guilda i bio je dio šireg protesta protiv same ceremonije, koja je prema njegovim riječima zanemarivala kolektivni doprinos stvaratelja. Nicholsov postupak je ostavio snažnu poruku o solidarnosti i borbi za prava onih koji stoje iza kulisa filmske industrije.

Foto: @gregwilliamsphotography

• George C. Scott, poznat po svom izvanrednom glumačkom talentu, odbio je i nominaciju, kao i sam Oscar, unatoč tome što je formalno osvojio nagradu. Smatrao je da je svaka dramska izvedba jedinstvena i da je pokušaj mjeriti umjetnost kroz jednu nagradu neadekvatna. Njegova odluka izazvala je brojne rasprave, ali je ostala i simbol stavljenja umjetničkog integriteta iznad formalnih priznanja.

Svaki od ovih umjetnika ostavio je neizbrisiv trag u historiji filma, a njihove odluke, bilo da su bile ispunjene protestom ili osobnim uvjerenjem, oblikovale su način na koji danas gledamo na priznanja i vrijednosti unutar filmskog svijeta.

 

 

 

 

 

View this post on Instagram

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

A post shared by Greg Williams (@gregwilliamsphotography)

* * *
Naslovna fotografija: @gregwilliamsphotography

Žiri Takmičarskog programa - igrani film 31. Sarajevo Film Festivala čine reditelj i scenarist Sergei Loznitsa (predsjednik), glumac Dragan Mićanović, reditelj, scenarist i glumac Emanuel Pârvu, rediteljica i scenaristica Ena Sendijarević te festivalska direktorica Tricia Tuttle.

Oni će dodijeliti nagrade Srce Sarajeva, a dobitnici će biti objavljeni na ceremoniji dodjele u petak, 22. augusta.

Predsjednik žirija  
Sergei Loznitsa  
Reditelj i scenarist, Ukrajina

Sergei Loznitsa rođen je 1964. godine u Baranovitchima, SSSR (sada Bjelorusija), a odrastao je u Kijevu, Ukrajina, diplomiravši na Fakultetu za primijenjenu matematiku pri Kijevskom politehničkom institutu 1987. godine. Od 1987. do 1991. godine radio je kao naučnik na Kijevskom institutu za kibernetiku, specijaliziran za istraživanje umjetne inteligencije. Diplomirao je 1997. godine na Ruskom državnom institutu za kinematografiju (VGIK) u Moskvi.

Loznitsa snima filmove od 1996. godine. Režirao je 28 nagrađivanih dokumentarnih filmova i pet igranih filmova. Njegov debitantski igrani film „Sreća moja“ (2010) premijerno je prikazan u konkurenciji u Cannesu. Njegovi filmovi su višestruko nagrađivani, pa je tako, između ostalih, osvojio nagradu FIPRESCI na Festivalu u Cannesu za film „U magli“ 2012. godine te nagradu za najboljeg reditelja u sekciji Un Certain Regard festivala u Cannesu za igrani film „Donbass“ 2018. godine.

Godine 2013. osnovao je filmsku produkcijsku kompaniju ATOMS & VOID. Sa sjedištem u Evropi od 2001. godine, nastavlja da radi i na dokumentarnim i na projektima fikcije.

U znak priznanja za njegov izuzetan doprinos filmskoj umjetnosti, na 28. Sarajevo Film Festivalu (2022) prikazana je retrospektiva filmova Sergeia Loznitse te mu je uručeno priznanje Počasno Srce Sarajeva.

Dragan Mićanović

Glumac, Srbija

Dragan Mićanović je srpski glumac poznat po svom radu u filmu, pozorištu i na televiziji. Diplomirao je na beogradskom Fakultetu dramskih umetnosti, a priznanje je stekao kroz brojne filmske i televizijske uloge, kao što su domaći hit „Lajanje na zvezde“ (1998), i međunarodne produkcije „Coriolanus“ (2011) i „Rocknrolla“ (2008).

Istaknuti je član Jugoslovenskog dramskog pozorišta od 1993. godine. Posebno se ističe njegova uloga Fortinbrasa u produkciji „Hamleta“ Globe Theatrea u Londonu.

Skorija dostignuća uključuju njegovu ulogu Zorana Đinđića u seriji „Operacija Sablja“ (2024), koja je osvojila nagradu za najbolju glumački ansambl na Canneseries, i ulogu Tome Buzova u filmu „Čovjek koji nije mogao šutjeti“ (2024), dobitniku Zlatne palme za najbolji kratki film na festivalu u Cannesu, nominovanom za nagradu Oscar®. Dobitnik je brojnih prestižnih glumačkih nagrada.

Emanuel Pârvu

Reditelj, scenarist i glumac, Rumunija

Reditelj i glumac Emanuel Pârvu, profesor i doktor nauka, suosnivač je prvog diplomskog programa filmske glume na Univerzitetu Ovidius u Rumuniji.

Njegovi filmovi istražuju porodičnu ljubav („Meda ili ne tako lijepa strana stvari“,  „Mikado“). „Tri kilometra do kraja svijeta“ premijerno je prikazan u Cannesu 2024. godine u takmičarskoj konkurenciji, dobio je Queer palmu, a bio je i rumunjski kandidat za nagradu Oscar®. Film je osvojio Srce Sarajeva za najbolji film na Sarajevo Film Festivalu (2024) te nagradu za najboljeg reditelja na Jerusalem Film Festivalu.

Glumio je u više od 30 filmova, sarađujući s ključnim rumunskim rediteljima Novog vala. 

Ena Sendijarević  
Rediteljica i scenaristica, Bosna i Hercegovina / Nizozemska

Ena Sendijarević je bosanskohercegovačko-nizozemska scenaristica i rediteljica. Studirala je teoriju filma u Amsterdamu i Berlinu prije nego što je diplomirala na Nizozemskoj filmskoj akademiji 2014. godine.

Njen debitantski igrani film „Take Me Somewhere Nice“ (2019) izabran je za ACID program na Filmskom festivalu u Cannesu i osvojio je nagrade, uključujući Srce Sarajeva za najbolji film i Specijalnu nagradu žirija na IFFR-u. Njen kratki film „Uvoz“ (2016) premijerno je prikazan u okviru Cannes Directors’ Fortnight i bio je nizozemski kandidat za nagradu Oscar®. 

Njen drugi igrani film „Slatki snovi“ (2023) premijerno je prikazan na festivalu u Locarnu, gdje je osvojio nagradu Pardo za najbolju glumačku izvedbu. Film je bio nizozemski kandidat za nagradu Oscar® 2024. godine.

Iste godine časopis Variety uvrstio ju je među 10 reditelja koje treba pratiti.

Tricia Tuttle

Festivalska direktorica, SAD

Od aprila 2024., Tricia Tuttle odgovorna je za kreativno usmjeravanje i upravljanje Međunarodnim filmskim festivalom u Berlinu.

Imala je više rukovodeće uloge u Britanskom filmskom institutu (BFI), BAFTA-i i Nacionalnoj filmskoj i televizijskoj školi (NFTS). 

Prije nego što se pridružila Berlinaleu, vodila je program režije na NFTS-u, a prethodno je bila u BFI-ju deceniju, gdje je postala direktorica festivala, upravljajući BFI London Film Festivalom i BFI Flare: London LGBTQIA+ Film Festivalom.

Predstavljena je u Varietyjevom International Women's Impact Reportu te u Variety500. Magistrirala je filmske studije na BFI i Birkbeck i diplomirala književnost i radio, televiziju i film na Univerzitetu Sjeverne Karoline u Chapel Hillu.

31. Sarajevo Film Festival bit će održan od 15. do 22. augusta 2025. godine.

Foto: PR